Ana içeriğe atla

Sanatın Serüveni: Antik Sanat

          


             Bir önceki yazımda sanatın doğuşundan bahsetmiştim. Sanatın dünyayı anlamlandırma ve açıklamaya çalıştığımız bir alan olarak ortaya çıktı. Özellikle resim, heykel gibi sanat türleri insanın inanma güdüsünün bir tezahürü olarak karşımıza çıkıyor. 

Antik Mısır ve Yunan olarak inceleyeceğim. İnsanlar yerleşik hayata geçti, topluluklar kurdu. Kültür oluşmaya başladı. Yerleşik hayata geçen insan, toplumsal kurallar ile, mitolojiyle dünyasını anlamlandırmaya çalıştı. Sanat gelişmeye devam etti. Antik Çağ'a ait eserlerin kusursuza yakın olması; teknolojinin gelişik olmamasına rağmen nasıl olabilir? Antik Çağ insanı ile günümüz modern insanı aynı kaygılarla mı sanat üretiyordu? Bu sorunun cevaplarını yazımda yanıtlamaya çalışacağım. 

ANTİK MISIR

Antik Doğu denilince aklımıza ilk olarak Mısır gelecektir. Piramitleri, sfenksleri, duvar çizimleriyle insanı kendisine hayran bırakıyor. İnsanlık tarihi açısından su çok önemlidir. Medeniyetler yaşamlarını suların çevresine kurmuşlardır. Bu açıdan Nil Nehri, tarımda, yaşamda ve inançta Mısır inancının tümü gelir. Antik Mısır inancı, içinde yaşadığı dünya ve ölümden sonraki yaşam ekseni üzerine kuruluydu. İlk çağ uygarlıklarında gelişmişliğin önemli verilerinden biri ölümden sonraki yaşamdır. Antik Mısırlıları anlamak için onların ölümden sonraki yaşamı nasıl anlamlandırdığına kısaca değineceğim. Ölüm, bildikleri yaşamdan bir başka yaşama geçiş anlamını taşıyordu. Güneş Tanrısı Ra, yeniden dirilen Tanrı Osiris gibi nasıl varlar ise, ölüm de bir son değildi. Gökyüzündeki gezegenlerin, yıldızların geçmişte ölen insanlar olduğunu düşünüyorlardı. Mısırlılar ruh ve bedeni ayrı birer kavram olarak görmekteydiler. Ölümsüz olabilmek demek bedenin iyi korunmasına bağlıydı. Bu sebeple mumyalama yöntemini keşfettiler. 



 

Mısır mezarlıklarının içinde bulunan bu görseller, ölümden sonraki yaşamda ruha kılavuz olması için çizilmiş. Amaç, yaşamın zenginliklerini ölüye ulaştırmak. Resimlerde perspektif, açı gibi düzenlemeler yoktur. 


 Ebu Simbel tapınağı, II.Ramses tarafından yaptırılmıştır. Firavunlar, Güneş Tanrısı Ra'nın  oğulları olduklarına inanıyorlardı. Bu sebeple firavunlar kendilerini tanrı olarak görüyorlardı. Firavunlar, Mısır'daki tüm topraklara sahipti, Yasalar çıkarır, vergi toplar ve ordunun başında bulunurdu. O dönemde, teknolojik imkânların günümüze göre daha kısıtlı olmasına rağmen böyle ürünlerin çıkması inancın nasıl kuvvetli olduğunu gösteriyor. Firavunların her yerde büyük heykelleri ve resimlerinin olması kudretini hatırlatır nitelikteydi.

ANTİK YUNAN

        Antik Yunanlılar, dönemine göre çok gelişmiş bir toplumdu. İnsan yaşamı için kolay ve bereketli topraklar üzerinde olmaları, gelişmiş olmalarında büyük bir etken. Bu sebeple yönetim diğer uygarlıklara göre daha ılımlıydı. Refah düzeyi yüksek olması , düşünsel anlamda gelişimlerini etkilemiştir. Tarihte (bilinen) felsefeyi başlatmış bir uygarlıktır. Bu durum sanat eserleri üretimi sürecini nasıl etkiledi? 

Antik Yunan döneminde sanat üç döneme ayrılmaktadır; Geometrik Dönem, Arkaik Dönem ve Klâsik Dönem. Geometrik Dönemde M.Ö. 1050'li yıllarda seramik Yunan Sanatı'na bir yenilik getirmiştir. İlerleterek insan figürlerinin kuralların varlığına dikkat çekerler. 


Arkaik dönemde Doğu motiflerinin kültüre geçişiyle beraber kanonlar ortadan kalkar. Bu süreçte çanak-çömlek açısından insan motiflerinin yoğunlaştığını görürüz.


Klasik Dönemde ise insan anatomisine ait detaylar belirginleşerek insan heykelleri ortaya çıkar. Geometrik döneminin anıtsal ürünleri imgelere bırakmıştır. Bu dönemde genç erkek, atlet veya kadın heykellerinin hepsi kendi içerisinde dengenin ve ahengin izlerini taşır. Bu kusursuz vücutlar ve ifadesiz çehreler sıradan insanları temsil etmiyordu. İnsan Tanrıları temsil ediyordu. Kusursuzluk, tanrısal bir vasıf olduğu için. 





İnsan, dünyada neden varolduğunu anlamaya çalışmış tarihi başladığından beri. Belki sadece bir iz bırakmışlar daha sonra çizim tekniklerini ilerletmişler ardından gerçeğine yakın heykelleri yaptılar. Sadece iki uygarlıktan bahsettik. Ancak incelemediğim diğer uygarlıklarda da bu tavır değişmiyor. Anlam arayışı. Tanrıları her yerde olacak şekilde yapılar yaptılar, zamanlarını ve emeklerini bu işe verdi birçok insan. Şehrin gözde merkezlerindeki heykeller tanrıları hatırlattı. 
Bir sonraki yazımın konusu Rönesans Dönemi olacak. 


KAYNAKÇA: EGE VE YUNAN TARİHİ- Ord.Prof.Dr. Arif Müfid MANSEL

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Hayat üzerine

       Hayat, doğduğumuz andan ölüme kadar süren sürecin ismi. Sayılı, sonu olan sahip olduğumuz bir değer. Çoğu kez anlamadan geçirilmiş yahut tüketilmiş olan şey. Hayatın ne olduğu üzerine bir şeyler söylemek için gencim. Ömrüm varsa daha hâlâ çok uzun yolum var. İnsanın ülkesi çocukluğudur. Dünyayı ilk tanıdığı evre. Hayatın sorumluluklarıyla tanışmamıştır bu süreçte. Eğlenceli ve toz pembe bir dünyadır. Kimisi için asla çocuk olamadığı bir evredir çocukluk. Her şeyin özgün bir anlamı vardır. Dolabın içi gizemli bir diyar, masanın altı başka bir evrendir. Annesi ve babası yanındadır. Anne ve baba insanın çocukluğudur. Dünyaya güvenebileceğin bir yerdir. Kimisi için bu evre hiç olmamıştır. Annesi babası sarmalamamıştır onu. O içinde bu öfkeyle büyüyecektir. Sevgiyle büyüyen ise herkesten sevgi göreceğine inanarak. Elbette yaşam hayalkırıklıklarıyla onları karşılayacaktır. Kurallar ile büyümüştür. Kimseyi üzme, şiddet uygulama, erdemli ol...Peki dış dünya? Ergenlik...

Uğruna Yaşamak

            İnsanı insan yapan nedir? İnsan nerede insanlaşır? Yeryüzündeki canlılar arasında farklılığımız nasıl ayırt edilir? Sahip olduğumuz en değerli şey nedir? Değer nedir?  Yazıma bu sorularla başlıyorum. Önce bu soruların zihnimizde bir cevabının olması gerekiyor. Temel ihtiyaçlarımız beslenmek, uyumak, barınmak... Peki bunlar bizi biz yapmaya yeter mi?   Duygularını, düşüncelerini, arzularını ifade edebilmek için dil denilen bir kavram üreten insan. Mağaranın duvarlarına resim çizerek "Ben buradayım ben de yaşadım!" düşüncesi, varolma arzusunu taşıyan insan değil de kimdir? İnsanı insan yapan, anlam değil midir? Sahip olduğumuz en önemli şey yaşamdır. Bebeklikten çocukluğa oradan gençliğe sonra yetişkinlik ve ardından yaşlılık. Yaşam önemli çünkü yaşadığımız hayat biziz. Bizim kim olduğumuzu belirleyen nasıl bir hayat yaşadığımızdır. Düşünebilmek ve düşünce üretebilmek insana hastır.  Şikâyet etmek ancak acizlere aittir. Bizi k...

Her Yaşın Acemisiyim

                  Dünya büyüktür benden, her yaşın acemisiyim. Küçücüktür dünya ben her yaşın acemisiyim. İnsanın elinde, sahip olduğu yegâne şey yaşamdır. İçine doğduğum aile tanımladı beni, içine doğduğum ülkenin insanıyım ben. Sıkışmışlık arasında. Kök salacakken hayata, kök salacak toprağımı aradım. Misafir olduğum bu diyarda, köklerimi salmalı mıydım? Her yaşımda bana dünya farklı görünürdü. Küçük bir kızken neşeyle bakardım. Renklerle bezenmiş bir yerdi. Okullu bir kızken arkadaşlık ilişkileri demekti. Ergenliğimde mutlu olmak demekti. Her yaşın acemisiyim, ben nereden bileceğim? Üniversiteliyken arayış çağımdı. Daha çok toy ve saf duygularını muhafaza edebilmiş bir kız. Ben dünyayı anlamamışım...Satırlarda ve düşüncelerde aradım kendimi. Nesnelerde, mekanlarda. Yeri geldi sığamadım kitaplara. Rüzgar yüzüme çarparken, yağmurlar boşanırken bedenimin üstünden, koşardım ben dünyaya. Ömrümü heba edecek olma korkusundan kaçardım. Bazen yaşıt...